Het honderd-apeneffect

Bepaalde groepen apen, op afgelegen locaties en onbewoonde eilanden zoals Koshima, werden al meer dan 30 jaar in het wild bestudeerd. In 1952 besloten de wetenschappers de apen op het eiland Koshima zoete aardappelen te gaan voeren. De aardappelen werd ze van een afstand toegeworpen en daardoor kwam er zand op. De apen waren gek op de zoete aardappelen, maar het zand erop vonden ze onaangenaam. Daarom probeerden ze de aardappelen te vangen als ze gegooid werden, maar dat lukte meestal niet. Er was behoefte aan een andere oplossing...

Een 18 maanden oud aapje met de naam Imo ontdekte dat ze het probleem in een nabijgelegen beekje kon oplossen. Daar spoelde ze het zand van de aardappel. Toen dit bleek te werken leerde ze deze truc aan haar moeder. Daarna aan haar vriendjes. Die vriendjes het weer aan hun moeder... Het aantal apen dat de aardappel in het beekje schoonspoelde groeide wel, maar niet zo snel. De wetenschappers hielden deze ontwikkeling scherp in de gaten.

Tussen 1952 en 1958 leerden alle jonge apen de zanderige zoete aardappelen te wassen om ze van zand te ontdoen. Alleen de volwassenen die hun kinderen imiteerden, leerden deze truc ook. Andere volwassenen, zonder de kinderen die zoiets nieuws snel overnemen en doorgeven, bleven de vuile zoete aardappelen eten.

Maar toen gebeurde er iets verrassends. In de herfst van 1958 waste een bepaald aantal apen zoete aardappelen. Het exacte aantal is niet bekend. Laten we er vanuit gaan er op een dag 99 apen op het eiland Koshima waren die hadden geleerd hun zoete aardappelen te wassen en dat die dag nog 1 het leerde...

Toen gebeurde het! Die avond waste opeens ELKE aap van de kolonie de zoete aardappel voordat ze 'm gingen opeten. Toen een x aantal apen iets konden leek het onbewust opeens ook bij alle andere apen als vaardigheid toegevoegd te zijn. Alsof, nadat een kritiek aantal van de apen het beheersten, ze onbewust maar direct deze kennis over droegen aan soortgenoten in de kolonie.

Maar, het wordt nog vreemder. De wetenschappers zagen dat de gewoonte om zoete aardappelen te wassen ook opeens andere kolonies had bereikt. Op geïsoleerde eilanden, dus zonder contact tussen de apenkolonies.

Hoewel het exacte aantal apen een gok is, betekent het honderd-apeneffect dat wanneer slechts een beperkt aantal van een soort iets belangrijks ontdekt/leert, deze in een soort collectief bewustzijn komt. Maar er is dus een punt waarop nog slechts één van de apen (in dit geval) afstemt op een nieuw bewustzijn, het overslaat op de rest!

Er zijn kanttekeningen van sceptici bij dit effect en het onderzoek. Je kunt de sceptici of dit verhaal geloven, in beide gevallen ben jij misschien wel de "Honderdste Aap"...